De brandharen van de eikenprocessierups zorgen voor gezondheidsklachten bij mens en dier. Ook al is het soms niet makkelijk om de rupsen te vermijden, je kunt wel iets doen om oog- en huidklachten tegen te gaan.
Steeds meer overlast door de eikenprocessierups
Door het steeds warmer wordende klimaat neemt het aantal eikenprocessierupsen toe. Het is dan ook de verwachting dat het beestje de komende maanden voor nóg meer overlast zal zorgen dan in vorig jaren.
Vanaf half april tot begin mei komen de processierupsen uit de eitjes en tussen half mei en half juli zijn ze actief. Daarna verpoppen de rupsen tot vlinders. De hoogste piek aan mensen met huidklachten is in juni en juli.
Brandhaartjes
De grote boosdoeners van de klachten zijn de brandhaartjes van de rupsen. Een rups heeft zo’n 700.000 brandhaartjes die met het blote oog niet te zien zijn. De haartjes hebben kleine weerhaakjes en bevatten het gif thaumetopoïne. De brandharen uit de rupsennesten verspreiden zich met de wind en komen zo op wandelaars, fietsers en dieren terecht.
Pijnlijke rode bultjes
De haartjes met weerhaakjes dringen je lichaam binnen via de huid. Als ze dat doen, geven ze een lichaamsvreemd eiwit af. Je lichaam reageert daarop met antistoffen die pijnlijke rode bultjes en hardnekkige jeuk veroorzaken. Ook kunnen de haartjes in de luchtwegen komen en voor irritatie aan de neus en in de keel zorgen.
Als de haartjes in je ogen komen, kun je een oogontsteking krijgen. In zeer uitzonderlijke gevallen veroorzaken de brandhaartjes zelfs een levensbedreigende allergische shock.
Zo voorkom je klachten door de eikenprocessierups
De eikenprocessierups leeft uitsluitend in eikenbomen. Trek je erop uit, dan is het dus verstandig om routes en plaatsen met veel eiken te vermijden. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. In Nederland vind je overal eiken; langs fietspaden en lanen, in parken, in het bos, op campings en als begrenzing van stukken land.
Is het echt onmogelijk om eikenbomen te vermijden, zorg dan dat je je huid zo goed mogelijk bedekt. Trek dichte schoenen aan en zet een zonnebril op.
In de tijd dat de rupsen actief zijn is het belangrijk om je kleding zo goed mogelijk te wassen, liefst bij 60 graden. Kan dit niet, was de kleding dan twee keer. Hang je was in elk geval niet buiten als er eikenprocessierupsen bij jou in de buurt voorkomen.
Wat te doen als je toch uitslag krijgt?
– Gebruik plakband of (schilders-)tape om de haartjes van de huid te strippen
– Spoel de huid (en eventueel ogen) met lauwwarm water
– Breng op de huid een verkoelende of jeuk-verlichtende crème aan
Wat moet je vooral NIET doen?
Krabben! Dat verergert namelijk de jeuk. Als je krabt worden de haartjes dieper in de huid gedreven en er komt meer toxine vrij. En als je de bultjes kapot krabt, duurt het langer voordat de huid herstelt.
De huidklachten gaan binnen 2 weken vanzelf over. Worden je lippen, tong of oogleden steeds dikker en krijg je het benauwd, neem dan direct contact op met de huisarts. Doe dit ook als je aanhoudende oog- of huidklachten hebt. In dat geval kan de huisarts je doorverwijzen naar één van onze dermatologen.
Op de website ‘Kennisplatform Processierups’ vind je alle ins and outs van de eikenprocessierups en preventie van klachten.