De maand juni is Lipoedeem Awareness Maand.
Dit is een initiatief van individuele patiënten en zorgverleners wereldwijd. Het doel hiervan is om aandacht te vragen voor lipoedeem en meer mensen bekend te maken met deze veelvoorkomende, maar relatief onbekende en onbegrepen aandoening.
Lipoedeem is een chronische aandoening, waarbij een afwijkende ophoping van vet in de ledematen bestaat. In de meeste gevallen bij de benen, maar het kan ook voorkomen bij de armen. Lipoedeem zorgt vaak voor pijnlijke, opgezwollen lichaamsdelen die zwaar en vermoeid aanvoelen.
De exacte oorzaak van lipoedeem is onbekend, maar waarschijnlijk spelen erfelijkheid en hormonen hierbij een rol. Er wordt vaak gedacht dat alleen mensen met overgewicht of obesitas lipoedeem kunnen ontwikkelen, maar dit is niet waar. Ook mensen met een gezond gewicht kunnen lijden aan lipoedeem.
Hoewel mannen last kunnen hebben van lipoedeem, komt het vooral voor bij vrouwen. Er wordt geschat dat tot zo’n 11 % van alle vrouwen wereldwijd aan deze aandoening lijdt, dus ruim 1 op de 10 vrouwen.
Cosmetisch dermatoloog dr. Eli Navadeh is binnen zijn kliniek, Nationaal Huidcentrum, gespecialiseerd in de behandeling van lipoedeem middels liposuctie.
In dit interview legt hij onder meer uit over de impact van lipoedeem op het dagelijks leven van de patiënt.
Vind je het belangrijk dat er meer aandacht komt voor lipoedeem?
Absoluut! Helaas is er relatief weinig bekend over lipoedeem en worden patiënten daarom nog vaak niet serieus genomen door hun huisarts en andere behandelaars.
Door dit gebrek aan kennis krijgen veel lipoedeem patiënten geen juiste diagnose. In veel gevallen krijgen ze te horen dat ze overgewicht of obesitas hebben en maar moeten afvallen. Zij proberen dan door veel te sporten en te diëten van hun probleem af te komen, maar helaas is het opgehoopte vet bij lipoedeem hier niet gevoelig genoeg voor.
Ook krijgen lipoedeem patiënten vaak de diagnose lymfoedeem, maar dit is niet hetzelfde als lipoedeem. Bij lymfoedeem zwellen lichaamsdelen op door een ophoping van lymfevocht, ook kan bij lymfoedeem bijvoorbeeld slechts een been opzwellen en het andere been er normaal uitzien. Bij lipoedeem is er sprake van symmetrische zwellingen, dat houdt in dat dezelfde lichaamsdelen aan beide kanten van het lichaam opzwellen. Wel kan iemand met lipoedeem in een verder gevorderd stadium ook lymfoedeem ontwikkelen en hebben veel lipoedeem patiënten wel last van een verstoorde lymfeafvoer.
Alle verwarring rondom lipoedeem zorgt voor frustratie en machteloosheid bij lipoedeem patiënten. Daarom vind ik het zo belangrijk dat er meer aandacht komt voor lipoedeem en dat artsen en andere behandelaars de aandoening beter leren herkennen.
In hoeverre heeft lipoedeem impact op iemands dagelijks leven?
De gevolgen van lipoedeem op iemands dagelijks leven kunnen zeer groot zijn. Vooral als er niets aan gedaan wordt om het verergeren van de symptomen te voorkomen. Lipoedeem patiënten kunnen veel pijn ervaren.
Sommige ervaren milde pijn, maar in een verder gevorderd stadium van de ziekte kan een lichte aanraking of druk op de huid al voor ondraaglijke pijn zorgen. Veel patiënten hebben last van vermoeidheid en verminderde bewegingsvrijheid. Bij verder gevorderde lipoedeem kan zelfs osteoartritis ontstaan, doordat de vetophopingen zorgen voor teveel druk op de gewrichten.
Naast de lichamelijke gevolgen, heeft de ziekte ook grote psychologische gevolgen. Je kunt je voorstellen dat de lichamelijke klachten kunnen zorgen voor beperkingen in iemands sociale en intieme leven. De verstoorde lichamelijke proporties en afwijkende huidstructuur zorgen bij de meeste patiënten voor veel schaamte en onzekerheid over hun lichaam. Door een gebrek aan kennis over de aandoening, voelen lipoedeem patiënten zich ook vaak onbegrepen door hun omgeving. Dit alles kan leiden tot allerlei psychische klachten, zoals een negatief zelfbeeld, eenzaamheid of zelfs depressie of een eetstoornis.
Hoe kan lipoedeem worden behandeld?
Een behandeling om lipoedeem definitief te genezen bestaat helaas nog niet. Wel kan liposuctie lipoedeem klachten verminderen. Liposuctie vermindert namelijk de hoeveelheid vetweefsel waardoor de zwellingen, pijn en het vermoeide gevoel in de ledematen bij veel patiënten aanzienlijk afnemen. Een ander voordeel van liposuctie bij lipoedeem is dat de lichaamsdelen slanker zullen ogen en meer in proportie komen met de rest van het lichaam.
Is liposuctie voor iedere lipoedeem patiënt geschikt?
Het is belangrijk dat de arts, die de liposuctie uitvoert, goed bekend is met lipoedeem en correct kan beoordelen of liposuctie een geschikte behandeling is voor de patiënt.
Ikzelf heb al veel patiënten met lipoedeem behandeld en heb gezien hoe deze behandeling een positieve invloed kan hebben op hun klachten. Ik raad lipoedeem patiënten dan ook aan om te kiezen voor een arts die liposuctie onder tumescente lokale anesthesie uitvoert.
Bij deze vorm van liposuctie wordt via een een zeer dunne canule een lokale verdovingsvloeistof in het behandelgebied ingebracht die ervoor zorgt dat de vetcellen makkelijk loslaten en goed kunnen worden verwijderd. Dit zorgt ervoor dat de arts nauwkeurig kan werken en de lymfevaten niet beschadigd raken tijdens de behandeling. Dit is belangrijk, omdat veel lipoedeem patiënten ook last hebben van een verstoorde lymfeafvoer. Daarom bieden we bij Nationaal Huidcentrum naast tumescente liposuctie ook lymfedrainage (middels LPG endermologie) aan als ondersteunende behandeling om lipoedeem klachten te verminderen.
Wat kan iemand met lipoedeem zelf doen?
De afwijkende vetverdeling in de ledematen bij lipoedeem wordt beïnvloed door ontstekingen in het lipoedeem weefsel. Daarom zou een anti-inflammatoir voedingspatroon, zoals het traditionele mediterrane dieet, wat verlichting kunnen bieden en preventief kunnen werken.
Een streng dieet volgen is geen goed idee, omdat dit schadelijk kan zijn voor de organen, kan leiden tot verlies van spiermassa, en het hormoonsysteem (nog meer) uit balans zal brengen. Het gaat echt om het aanleren van een gezond en voedzaam voedingspatroon. Een diëtist of een voedingsdeskundige kan hierbij uitkomst bieden.
Voldoende en regelmatig bewegen is ook van belang om het lichaamsgewicht onder controle te houden en de ontwikkeling van verder gevorderde stadia van lipoedeem te voorkomen.
Tenslotte wil ik lipoedeem patiënten meegeven om hun aandoening serieus te nemen en alle hulp te zoeken die ze nodig hebben. Laten we hopen dat door initiatieven zoals de Lipoedeem Awareness Month de kennis, herkenning en erkenning van lipoedeem steeds meer toeneemt, zodat het leven met lipoedeem een stuk makkelijker en aangenamer wordt.